21 lutego 1961r – Zamech znów razem

21 lutego 1961 - Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów PRL podjął uchwałę (Nr 86) w sprawie rozwoju Zakładów Mechanicznych im. gen K. Świerczewskiego i Zakładów Urządzeń Technicznych w Elblągu. Uchwała łączyła obydwa zakłady w jeden kombinat metalurgiczny.

Jak niewiele dziś wiemy o elbląskim Zamechu i jego historii. Tak rzetelnie i z sercem tworzona i prowadzona przez Mariana Dmowskiego izba pamięci Zamechu przestała istnieć, a sam pan Marian już nam nie opowie tej historii. A przecież to właśnie Zamech miał największy wpływ na powojenne dzieje Elbląga. Nie tak od razu wiedziano, co zrobić z przejętym majątkiem dawnych zakładów Schichau’a, a właściwie z tym, co pozostało z tego majątku, czyli pustymi halami. Nie można było wznowić produkcji stoczniowej, bo nie było dostępu do morza, a i Polska po wojnie bez Elbląga stoczni miała dostatek. W marcu 1948 roku upubliczniono decyzję rządową uruchomienia w Elblągu produkcji turbin. Zakłady Budowy Maszyn i Turbin w Elblągu składać miały się ze Stoczni nr 16 i państwowej Fabryki Maszyn i Taboru Kolejowego (dawnej fabryki lokomotyw przy Al. Grunwaldzkiej). Tak jak dość sprawnie udało się zorganizować nową produkcję w dawnej stoczni, tak zupełnie nie wychodziło to w zakładzie przy Al. Grunwaldzkiej. Oczywiście ze względów politycznych. Do fabryki pociągnięte były od granicy z ZSRR szerokie tory. W halach przemontowywano wyprodukowane w kraju wagony i wysyłano na wschód. W 1950 roku rozdzielono więc fabryki, tworząc samodzielną Przemontownię Wagonów, a od stycznia 1951 roku Zakłady Taboru Kolejowego.

Szybkie opanowanie przez zamechowców produkcji turbin, własne biuro konstrukcyjne, produkcja na potrzeby przemysłu stoczniowego – wszystko to sprawiło, że po 10 latach powrócono do pomysłu połączenia obu fabryk. Tym razem „eksport” wagonów nie stał już na przeszkodzie, bo przemontownię przeniesiono do Braniewa. Uchwała z 21 lutego 1961 roku mówiła o rozwoju wytwórni turbin i produkcji okrętowej oraz produkcji maszyn do obróbki plastycznej na terenie Zakładu Urządzeń Technicznych (wyodrębnionego z części zakładu przy Al. Grunwaldzkiej). Zapowiadała ponowne połączenie w 1962 r. obu zakładów w jeden kombinat metalurgiczny. Dla potrzeb kadrowych (planowano zatrudniać łącznie 12.000 ludzi) projektowano powołać trzystopniową szkołę: Zasadniczą Szkołę Zawodową, Technikum Mechaniczne i Wieczorową Szkołę Inżynierską.