26 kwietnia 1777 – koniec starego Elbląga

26 kwietnia 1777 - o godz. 10.30 uderzenie pioruna w wieżę kościoła św. Mikołaja wywołało pożar w mieście. Pożar zniszczył kościół św. Mikołaja, ratusz staromiejski i kilka budynków mieszkalnych przy Starym Rynku.

To nie pierwszy pożar, wywołany przez burzę. Już wcześniej kościelna wieża kilkakrotnie ściągała pioruny, m.in. w 1647, 1652 i 1718r. Dochodziło wtedy tylko do niewielkich uszkodzeń. W 1736 r. piorun wzniecił nawet pożar, ale czeladnik ciesielski Maciej Rahner wspiął się ofiarnie na kościelną wieżę i czerpiąc wodę do swego kapelusza ugasił zarzewie ognia. Scenę tę – moment uderzenia pioruna na miedziorycie przedstawił Fryderyk Endersch w 1737 roku. Pokazana w szczegółach na rycinie kościelna iglica zakończona była smokiem oraz krzyżem.

Kościół św. Mikołaja i jego wieża, a właściwie trzy wieże były chlubą elblążan. Trzy wieże dlatego, bo zbudowana na niestabilnym gruncie wysoka budowla została z dwóch stron podparta mniejszymi wieżami. I to niewiele pomogło, więc zakazano bić tradycyjnie w dzwony (bujając nimi). 26 kwietnia 1777r, o godzinie 10:30 piorun uderzył tylko raz, właśnie w chlubę Elbląga. Pożar rozprzestrzeniał się tak szybko, że nie mogli opanować go zbiegający się zewsząd mieszczanie. Ratowano co się dało, zwłaszcza z bogatego wyposażenia świątyni. Niestety, silny wiatr (hula i dziś na starówce) przeniósł ogień na okoliczne budy, a następnie na ratusz.

5 lat wcześniej Elbląg zajęły Prusy. Skończyły się czasy Rzeczypospolitej i wielkich przywilejów dla miasta. Nastał pruski porządek i podporządkowanie władcy. A jednak Elbląg na tym nie stracił, przynajmniej na początku. Fryderyk II, aby upokorzyć będący nadal przy Polsce Gdańsk, sporo zainwestował w elbląski port. Wydał też zgodę na rozebranie fortyfikacji i unowocześnienie miasta. Dzięki temu Elbląg zyskał atrakcyjne tereny pod nowe inwestycje, w tym dzisiejszy Plac Słowiański. Postanowiono nie odbudowywać Ratusza na Starym Rynku, tylko wybudować nowy na Nowym Rynku. 

Fot. elbląski ratusz przed pożarem 

****
Kartka z kalendarza ukazuje się codziennie, przypominając o ważnych i ciekawych wydarzeniach w naszym mieście i regionie, które miały miejsce przed laty i przed wiekami. Informacje na każdy dzień znajdziecie w dziale Historia/Kartka z kalendarza.