W Święto Flagi cz. 2

Flaga Elbląga podobna jest do polskiej flagi narodowej, choć wywodzi się zupełnie z innej części Europy. Jest starsza od polskiej flagi. Jak dawniej i dziś towarzyszy elblążanom w ich najważniejszych życiowych momentach, promując nasze miasto.

Barwy Elbląga, to podobnie jak w przypadku naszego kraju, barwy przejęte z herbu. Wprawdzie na pierwszej pieczęci, którą mieszczanie stemplowali ważne dokumenty, widniała koga ze sterem rufowym i żeglarzem na pokładzie, ale nie można powiedzieć, że był to herb miasta. Prawie identyczną kogę na swych pieczęciach mieli wówczas mieszkańcy wielu portowych miast. Herb na pieczęci pojawił się w roku 1328 lub 1367. Była to odnaleziona w roku 1411 sekretna pieczęć miasta Elbląga. Na podzielonej na dwa pola herbowej tarczy widnieją dwa równoramienne krzyże. Dodatkowo dolne pole jest pokryte siatką.

Oczywiście pieczęcie służyły do odciskania w wosku lub laku. Dlatego nie rozróżniamy na nich barw. Barwy te znane nam są z ówczesnej literatury: zamieszczonego w Kronice Jana Długosza opisu zdobytej w bitwie pod Grunwaldem chorągwi elbląskiej oraz z ilustracji w Księdze Czynszowej z roku 1417 i w Księdze Łąkowej z roku 1421. Na XV- wiecznych ilustracjach herb naszego miasta prezentowany przez dwa równoramienne krzyże: czerwony na górnym – białym polu i biały na dolnym – czerwonym. To dolne pole jest czyste, tzn. nie ma na nim żadnej siatki, ani szrafury. Ta na herbie pojawiła się dopiero w wieku XVI w wyniku błędu, tj. przeniesienia z pieczęci sposobu zaznaczania koloru czerwonego. Pomimo sprzeciwu historyków i heraldyków, siatka na tarczy herbowej pozostała do dziś.

Barwy herbu Elbląga – biel i czerwień, to barwy herbowe miasta Lubeki. To lubeczanie dawali początki rozwojowi Elbląga oraz wspierali to miasto w bojach o rozwój i autonomię wobec zakonu krzyżackiego. Niezależność ta była bardzo ograniczana, co znalazło również odzwierciedlenie w herbie miasta: dwa krzyże są symbolem zwierzchności zakonu nad miastem. O złotej sieci na dolnym polu już mówiliśmy – to wynik błędu.

Na fladze miasta, która początkowo była proporcem, później sztandarem wojsk i banderą floty morskiej i zalewowej były dwa pola: górne białe i dolne czerwone oraz dwa równoramienne krzyże, na białym – czerwony, a na czerwonym polu biały. Krzyże te umieszczane były początkowo centralnie, a później w pobliżu drzewca. Również zmienne były proporcje pól: na banderach elbląskich statków białe pole jest szersze. Dziś jest odwrotnie – flaga Elbląga ma dolne pole nieco szersze od górnego.

Do swojej historycznej flagi nasze miasto powróciło w roku 1993, przed jednym ze zjazdów Związku Miast Polskich. Wówczas to uzupełniono Statut Miasta o punkt brzmiący:

„Flagą Miasta jest prostokątny biało-czerwony płat tkaniny z dwoma krzyżami osadzonymi jeden nad drugim bliżej drzewca. Czerwony równoramienny krzyż znajduje się na polu białym, a biały na czerwonym. Pole czerwone jest szersze.”

Barwy flagi narodowej określają dziś współrzędne trójchromatyczne. Barwy Elbląga nie zostały jeszcze w ten sposób opisane. Dlatego jakże często są to barwy identyczne. I choć różną mają genezę i różną symbolikę, jakże pięknie do siebie pasują. 

Juliusz Marek