1 lutego 1525r - reformacja w Elblągu

1 lutego 1525r. - początek reformacji w Elblągu.

Leżący w polskich Prusach Elbląg był z dala od wielkiej polityki. Wprawdzie za sprawą studiującej w zachodniej Europie młodzieży, a przede wszystkim dzięki licznie odwiedzającym miasto kupcom i żeglarzom, orientowano się w nowych ruchach religijnych, które od z górą siedmiu lat rozprzestrzeniały się w Europie, ale elblążanie do wielu rzeczy podchodzili spokojnie i z dystansem. Tak też początkowo niewielu myślało o przyjmowaniu nowej religii.  Nie reformacja burzyła spokój, a niesprawiedliwości społeczne. Miastem od chwili powstania rządziła Rada Miejska. System wyboru sprawiał, że władzę dzierżyło zaledwie kilka patrycjuszowskich rodzin. Pozostali mieli niewiele do powiedzenia. Kilkakrotnie dochodziło do poważnych napięć, ale obietnice sprytnego patrycjatu łagodziły atmosferę i odsuwały konieczne zmiany. Rajcy starali się niepokoje społeczne kierować na grunt religijny. Rada zakazała dominikanom dzwonić w nocy na msze, a także głosić kazań w swoim kościele. Wystraszeni mnisi spakowali kosztowności i uciekli z miasta. Informacja o ich rejteradzie szybko rozniosła się i w kościele Najświętszej Marii Panny a także wokół niego zaczęli gromadzić się elblążanie.

1 lutego 1525 roku mieszczanie i plebs początkowo pomstowali na dominikanów i na biskupa Warmii, z którym od lat miasto toczyło spory. Jednak szybko wystąpienie skierowało się przeciw Radzie. Zaczęto wznosić postulaty równych praw politycznych i ekonomicznych. Skierowano do ratusza żądanie wydania kodeksu praw miejskich, by unaocznić wszystkim, jak łamano dotąd prawa obywateli Elbląga. Żądano też wglądu w finanse miasta. W wyniku tych działań stara rada musiał ustąpić, a do nowej weszli przedstawiciele pospólstwa. Król jednak nie zatwierdził nowej Rady, a co więcej – ukarał więzieniem lub banicją przywódców rebelii.

Reformacja w Elblągu trwała dziesięciolecia. Pierwsza luterańska gmina powstała przy opuszczonym przez dominikanów kościele Najświętszej Marii Panny w roku 1542. Z czasem kościół ten stał się główną protestancką świątynią miasta, a jej pastor – seniorem, czyli najważniejszym duchownym w Elblągu. Dzięki staraniom i patronatowi kolejnych polskich królów, tylko kościół św. Mikołaja przetrwał reformację i pozostał w rękach katolików…